Książka prezentuje mało znane wątki z burzliwego okresu XVI‑wiecznej Reformacji na Pogórzu Karpackim jako części dawnej Małopolski. Przedstawia postacie i miejsca związane z rozwojem ewangelicyzmu, który szczególnie zaznaczył swą obecność w tej części kraju. Bogaty materiał ilustracyjny dodatkowo podnosi walory publikacji. Wydanie drugie (rozszerzone).

O Autorze. MIROSŁAW HARASIM — teolog, publicysta, wykładowca, popularyzator tematyki związanej z dziejami XVI‑wiecznej Reformacji i dyrektor (MBA) warszawskiego Wydawnictwa „Znaki Czasu”. W 2009 roku ukazała się jego książka Reformacja XVI wieku a współczesny adwentyzm. Mieszka na Podkarpaciu.

Tradycje reformacyjne na Pogórzu

„W książce tej autor podjął mało znaną tematykę, mianowicie obecność ewangelicyzmu na Pogórzu w XVI i XVII wieku, obejmującą  powstanie, rozkwit i upadek Reformacji na tamtym obszarze. Zapragnął on opracować taką publikację, w której centrum stanęliby ewangelicy, w  XVI wieku tak liczni przecież na Pogórzu. Nie zamierzał  tworzyć dzieła naukowego dla niewielkiej grupy zainteresowanych tą tematyką specjalistów, nie podjął kwerend archiwalnych ani poszukiwań wśród rękopisów z tamtej epoki czy wśród starodruków.  Poszedł  tropem zachowanych śladów istnienia ewangelickich zborów w Czudcu, Strzyżowie, Łańcucie, Dubiecku, a także w Krośnie, Rymanowie, Iwoniczu i Kobylanach; cztery ostatnie podał za A. Cecułą. Wykorzystał starannie  publikacje drukowane, lecz te były dotychczas pisane z katolickiego punktu widzenia.  Sporo trudu musiało więc kosztować autora wyłuskanie z nich tego, co obrazowało ewangelicką przeszłość. Ponieważ autor pisał z myślą i o tych czytelnikach,  którzy o Reformacji wiedzą  tyle, ile wynieśli ze szkół, to znaczy niewiele i bałamutnie, na kilkudziesięciu  pierwszych stronach przedstawił ją słusznie jako „powrót do korzeni” chrześcijaństwa, przeciwstawiając się  nieuczciwej propagandzie, która wmawiała i nadal wmawia wszystkim, że Reformacja to „nowinki”  religijne. Następnie przeszedł do powstania ruchu reformacyjnego w Małopolsce. Tu wyróżnił szlachecki nurt Reformacji i podkreślił niechętny stosunek chłopów do niej. Śledzenie  narracji autora ułatwiają liczne i trafnie dobrane ilustracje. Dzięki nim i dzięki gładkiemu stylowi nawet czytelnicy niezbyt spoufaleni z przedstawianą tematyką, z łatwością przyswoją sobie wiele nowych wiadomości. Bardzo pożyteczne są podane pod koniec książki informacje o „spadkobiercach Reformacji” czyli Kościołach ewangelickich i ewangelicznych działających współcześnie na obszarze Pogórza Karpackiego. Temu  samemu celowi służy wykaz  publikacji na poruszone w książce tematy, który obejmuje blisko sto pozycji i umożliwia czytelnikom samodzielne poruszanie się po reformacyjnym Pogórzu.

Książka M. Harasima warta jest polecenia nauczycielom przedmiotów humanistycznych, duchownym, przewodnikom turystycznym i wszystkim miłośnikom historii”.

Prof. Rafał A. Leszczyński

SPIS TREŚCI

Przedmowa

Od autora

Wstęp

Rozdział I. Powrót do korzeni

Kredo Reformacji

Przyczyny sprzeciwu

Rozdział II. Reformacja w Polsce

Protestantyzm w Małopolsce

Szlachecki nurt Reformacji

Reformacja a problem chłopów

Rozdział III. Reformacja na Pogórzu Karpackim

Wydarzenia w Strzyżowie

Czudec — ważny ośrodek Reformacji

Postacie obozu reformacyjnego w Czudcu

Paweł Gilowski — wybitny działacz kalwinizmu małopolskiego

Schyłek Reformacji w Czudcu i Strzyżowie

Łańcucki bastion kalwinizmu

Dubiecko i szkolnictwo protestanckie

Rozdział IV. Śladami Reformacji w regionie krośnieńskim

Reformacja w Krośnie

Reformacja w Rymanowie

Reformacja w Kobylanach

Reformacja w Iwoniczu

Rozdział V. Niedokończona Reformacja

Chłopi wobec Reformacji

W dobie kontrreformacji

Stracone szanse

Początek długiej drogi

Spadkobiercy Reformacji

A. Kościoły ewangelickie

B. Kościoły ewangeliczne

Perspektywy i nadzieje

Podsumowanie

Mały słownik Wielkiej Reformacji

Literatura (całość

Skorowidz osobowy (wybór)