Wersja elektroniczna PDF

Dorastający Saburo Arakaki doświadcza w 1944 roku ataku amerykańskich wojsk na wyspę Saipan. Ta japońska „forteca” na Oceanie Spokojnym stała się miejscem niezwykle dramatycznych zdarzeń, które zmieniły życie Sabura na zawsze.

Książka powstała na podstawie wspomnień Sabura Arakakiego z krwawych walk z Amerykanami, w których brał udział jako członek japońskiego ruchu oporu. To przejmujący opis wojny widzianej oczami młodego człowieka. Po ostatecznej kapitulacji wyspy Saipan, Arakaki zostaje skazany na śmierć przez amerykański sąd wojskowy. Oczekując w więzieniu na wykonanie wyroku, odkrywa Biblię, której lektura zmienia go na zawsze – staje się punktem zwrotnym w jego życiu. Ułaskawiony w 1954 roku przez prezydenta Eisenhowera wraca do Japonii, gdzie zostaje... pastorem. Patrząc wstecz na swoje długie i pełne niezwykłych wydarzeń życie, Arakaki wspomina okupację Saipanu i zastanawia się nad swoim ocaleniem. Tęcza nad piekłem to jedna z najbardziej dramatycznych historii nawrócenia człowieka gotowego na wszystko.

O autorze: Wielokrotnie nagradzany Tsuneyuki Mohri (ur. 1933) pisze utwory o charakterze dokumentalnym i beletrystycznym. W swej twórczości często nawiązuje do tematyki wojennej. Jedna z jego książek Gekkou no Natsu (Lato księżycowej sonaty), będąca obrazem kamikadze ukazanym od kulis, stała się podstawą japońskiego hitu filmowego z 1993 roku. Inne jego książki to m.in.: Niji-no Kizuna (Nigdy nie przestawaj się uśmiechać) oraz Yume-ni Mukatte Tobe (Leć ku swemu marzeniu. Historia astronauty Ellisona Onizukiego). Tsuneyuki Mohri studiował prawo i literaturę na Uniwersytecie Kumamoto. Obecnie mieszka w Tokio.

Skrót recenzji:

Czy po dokonaniu straszliwej zbrodni człowiek jest w stanie się zmienić i uzyskać przebaczenie? Odpowiedzi na to pytanie dostarcza powieść japońskiego pisarza o losach chrześcijańskiego pastora(…).

Każdy z nas podejmuje w swoim życiu wielu prób, popełnia mnóstwo błędów, a nawet dopuszcza się okropnych czynów, które mają istotny wpływ na nasze przyszłe życie. Niejednokrotnie, naruszając prawo stanowione czy decydując się na zabicie drugiego człowieka, doświadczamy swego rodzaju poczucia winy i wyrzutów sumienia.(…)

„Tęcza nad piekłem” Tsuneyukiego Mohriego to opowieść o losach człowieka przechodzącego diametralną przemianę pod wpływem trudnych doświadczeń z przeszłości. Narratorem i osobą prezentującą sylwetkę głównego bohatera jest Yasufumi Miike – w rzeczywistości autor powieści – towarzyszący pastorowi Saburo Arakakiemu i ekipie filmowej podczas podróży po miejscach z przeszłości duchownego(…). Poznajemy dzieciństwo bohatera opowieści: dochodzi do zerwania więzi z ojcem wyruszającym do pracy na odległej wyspie Tinian (Wyspy Mariańskie) oraz porzucenia dzieci (jego sióstr i brata) przez matkę, niemogącą poradzić sobie z trudną sytuacją materialną, w jakiej się znaleźli. Dzięki pomocy krewnych oraz odnowieniu kontaktów z ojcem Saburo Arakaki wyrusza w daleką podróż poza granice Japonii i rozpoczyna nowe życie u boku ojca. Jako uczeń saipańskiej szkoły zawodowej doświadcza trudów życia, stając się, jak większość chłopców w jego wieku, gunkoku shonen – tak określało się dzieci i młodzież wychowywane w duchu szowinistycznym oraz militarystycznym (okazuje się to niezwykle istotnym czynnikiem, który wpływa na życie bohatera oraz jego rówieśników). Nie jest mu jednak dane długo cieszyć się nowym życiem. Piekło wojny Cesarstwa Japonii ze Stanami Zjednocznymi dociera także na Saipan, a młody chłopak trafia w sam jego środek, doświadczając śmierci kolegów z klasy.

Zmuszony do wycofania się wraz z ocalałymi mieszkańcami nad Klif Samobójców wydaje się cierpliwie oczekiwać na śmierć z ręki nieprzyjaciela. Obserwując jednak kobiety rzucające się w przepaść, dostrzega rozpościerającą się nad horyzontem tęczę, która rozbudza w nim wolę do życia i daje mu siłę do dalszej walki. Postanawia ukryć się w dżungli i dołączyć do garstki partyzantów. Okazuje się jednak, że wpojony szacunek do cesarza i Japonii ułatwia zmanipulowanie Arakakiego przez kaprala żandarmerii, Takeo Jojimę, który nakłania go do dalszego stawiania oporu. Wiedziony koniecznością wypełnienia zobowiązań wpajanych mu od wielu lat, pomaga w dostaniu się Jojimie i jego ludziom do obozu internowania oraz zgadza się na dokonanie zabójstwa dwóch znajdujących się tam osób. W momencie, gdy podejrzenie o popełnienie tego czynu spada na niego, zostaje poddany przesłuchaniu, po którym przyznaje się do wszystkiego. Oczekując dnia wykonania kary śmierci, trafia na egzemplarz Biblii w języku japońskim i stopniowo przechodzi wewnętrzną przemianę...

Opowieść pastora to przejmujące wyznanie – chęć otrzymania rozgrzeszenia wiąże się z właściwym rozliczeniem się z przerażającą przeszłością. Podróżując do miejsc popełnienia przez niego dwóch morderstw, które odcisnęły na nim ogromne piętno i wpłynęły na jego dalsze życie, oczekuje przebaczenia i ostrzega innych przed popełnieniem podobnego błędu. Poznając przeszłość mężczyzny, odkrywamy, jak wiele zła i smutku doświadczył w swoim życiu. Wielokrotnie uchodzi z życiem z najgorszego koszmaru, jakim okazuje się wojna; igra ze śmiercią uczestnicząc w działaniach partyzanckich, by wreszcie zostać przekonanym do popełnienia najgorszego z grzechów i otrzymać karę śmierci, zamienioną później na dożywotnie więzienie. Tytuł powieści nie jest tutaj przypadkowy. To symbol, który zarazem odnosi się do najważniejszego momentu w życiu bohatera – ukazania się tęczy nad Klifem Samobójców. Jako metaforę można potraktować także obecność jednego ze strażników w obozie internowania, Jezusa Guerrero, który staje się sumieniem Arakakiego i wzbudza w nim poczucie winy.

W chwilach osamotnienia i rosnącej depresji ratunkiem dla Ararakiego okazuje się Biblia, do której czuł dotychczas niechęć, uznając ją za element kulturowo obcy. Po dłuższym czasie jednak przekonuje się do jej treści i przesłania na tyle, by mogła wpłynąć na odmienienie jego losu i podarować szansę niezależnie od dokonanej po wojnie zbrodni. Religia jest w „Tęczy nad piekłem” elementem determinującym, który ma wpływ na zrozumienie przemiany zwykłego człowieka, a także na wyjaśnienie podjętych przez niego decyzji. Najjaskrawszym tego przykładem jest choćby przebaczenie po latach kapralowi żandarmerii. Mocny akcent położono także na wartości silnie związane z chrześcijaństwem, m.in. poszanowanie życia, miłosierdzie, sumienie i obecność Boga w każdym człowieku.

Niewątpliwą zaletą książki jest, poza nietuzinkową i pasjonującą historią pojedynczego człowieka, także bogactwo zdjęć, map oraz objaśnień pewnych zjawisk zawartych w przypisach. Pozwalają one wzbogacić wiedzę czytelnika oraz zrozumieć, jak wyglądała Japonia zarówno przed, jak i w trakcie wojny. Tłumacz wykonał staranną pracę, a zatrudnienie przez wydawnictwo konsultanta (Tetsuo Hayashiego) dowodzi tylko, jak dużo pracy włożono w dopracowanie zawartości merytorycznej w książce.(…)

Krystian Karolak  

Cała recenzja tutaj >>